Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Bổ sung quyền sử dụng đất của người nước ngoài

Việc Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) không quy định quyền sử dụng đất của cá nhân nước ngoài sẽ dẫn tới kéo dài các vướng mắc của Luật Đất đai 2013 và mâu thuẫn với Luật Nhà ở 2014.

 
Chia sẻ với DĐDN, ThS Nguyễn Văn Đỉnh - Chuyên gia pháp lý bất động sản cho biết, người mua nhà ở hợp pháp là cá nhân nước ngoài, tổ chức nước ngoài theo quy định của pháp luật không được Nhà nước cấp Giấy chứng nhận, trong khi đó các người mua khác như người Việt Nam định cư ở nước ngoài, dẫn đến không thu hút được một nhóm đối tượng khách hàng lớn, có thể là nhân lực trình độ cao đến mua nhà và định cư ở Việt Nam.
Điều đó dẫn đến không khuyến khích, thực hiện được chính sách bán nhà ở cho người nước ngoài như quy định tại Luật Nhà ở 2014 (và tiếp tục trong dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi).

 Ảnh minh họa. (Nguồn ảnh: Danh Lam/TTXVN)

Về quyền tiếp cận đất đai của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài
ThS Đỉnh phân tích, tại điểm c Khoản 1 Điều 29 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) về Nhận quyền sử dụng đất có quy định: “c) Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao”. Quy định này để tránh việc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài mua nhà, công trình xây dựng gắn với nhận quyền sử dụng đất từ các chủ thể khác mà không nằm trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao để đảm bảo kiểm soát chặt chẽ về quốc phòng, an ninh... 
Tuy nhiên pháp luật về đầu tư và pháp luật về kinh doanh bất động sản cho phép tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được nhận chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ dự án; việc nhận chuyển nhượng dự án cần gắn với nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Như vậy cần ghi nhận việc tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được thực hiện quyền này tương ứng trong dự thảo Luật Đất đai.
Nếu không cho phép tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài được nhận chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ dự án thì bên chuyển nhượng (tổ chức kinh tế trong nước) phải làm thủ tục trả lại đất cho Nhà nước để Nhà nước thu hồi đất, giao đất cho bên nhận chuyển nhượng. Việc này sẽ dẫn đến làm gia tăng thủ tục hành chính, kéo dài thời gian thực hiện, thậm chí còn làm phát sinh thủ tục tính lại tiền sử dụng đất theo thời điểm giao đất cho bên nhận chuyển nhượng (theo hướng tăng lên).
Ngoài ra, còn có thể phát sinh vướng mắc trong trường hợp sau khi Nhà nước thu hồi đất của bên chuyển nhượng thì có quan điểm cho rằng do đây là đất sạch (thuộc quyền quản lý của Nhà nước) thì không được giao đất/cho thuê đất cho bên nhận chuyển nhượng mà phải đấu giá.
Ông Đỉnh kiến nghị bổ sung vào Điểm c Khoản 1 Điều 29 như sau:“c) Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao; được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với nhận chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ dự án có sử dụng đất”.
Về quyền tiếp cận đất đai của cá nhân nước ngoài, ông Đỉnh kiến nghị: Điều 5 của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần bổ sung “cá nhân nước ngoài” là chủ thể này có quyền sử dụng đất gắn với nhà ở được sở hữu tại Việt Nam theo quy định của Luật Nhà ở.
Theo điểm c khoản 2 Điều 22 của Dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi: “Đối với cá nhân nước ngoài thì được sở hữu nhà ở theo thỏa thuận trong các giao dịch mua bán, thuê mua, tặng cho, nhận thừa kế nhà ở nhưng tối đa không quá 50 năm, kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận và có thể được gia hạn thêm một lần với thời hạn không quá 50 năm nếu có nhu cầu; thời hạn sở hữu nhà ở phải được ghi rõ trong Giấy chứng nhận”.
Theo Điều 14 Dự thảo Luật Kinh doanh Bất động sản (phiên bản ngày 27/7/2023): “Việc mua bán nhà ở, công trình xây dựng gắn với quyền sử dụng đất, trừ trường hợp Luật Đất đai, Luật Nhà ở có quy định khác. Quyền sử dụng đất của các chủ sở hữu sau khi mua các căn hộ, phần diện tích trong nhà chung cư, tòa nhà hỗn hợp nhiều mục đích sử dụng là quyền sử dụng chung.”
"Như vậy, với các trường hợp Dự án khi bán cho cá nhân nước ngoài mà đã tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về nhà ở, kinh doanh bất động sản và cá nhân nước ngoài đáp ứng đầy đủ điều kiện được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam thì cá nhân nước ngoài cần phải được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất" - ông Đỉnh bày tỏ quan điểm.

Nguồn: Đan Thanh

Khuyến nghị:

1. Bài viết nêu trên được luật sư, chuyên gia của Luật Toàn Long thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.

2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến từ các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tuy nhiên, người đọc chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi các ý kiến đưa ra chỉ là quan điểm cá nhân người viết.

3. Mọi yêu cầu giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Luật Toàn Long qua Tổng đài tư vấn pháp luật Tư vấn: 0936.521.533, E-mail: luattoanlong@gmail.com.