Hợp đồng tiền hôn nhân có hiệu lực tại Việt Nam?

1. Hợp đồng tiền hôn nhân là gì?

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 28 và Điều 47 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vợ, chồng có quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo pháp luật hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận.

Có thể hiệu hợp đồng tiền hôn nhân là sự thỏa thuận bằng văn bản giữa một bên nam và một bên nữ, trong đó các vấn đề pháp lý liên quan đến việc phân chia tài sản chung, tài sản riêng, tài sản trước, trong và sau hôn nhân, vấn đề xác định quyền nuôi con, cấp dưỡng nếu vợ chồng ly hôn hoặc trong trường hợp một trong các bên chết,...

2. Nội dung và đặc điểm của hợp đồng tiền hôn nhân?

Các bên vợ chồng hoàn toàn có thể dựa vào quy định pháp luật để thực hiện hợp đồng tiền hôn nhân, như vậy cũng giúp cho các bên tránh được tình trạng mâu thuẫn, tranh chấp về tài sản trong thời kỳ hôn nhân.

      2.1 Đặc điểm về nội dung

        - Thời điểm lập hợp đồng tiền hôn nhân là trước khi nam, nữ đăng ký kết hôn và chỉ có hiệu lực khi hai bên trở thành vợ, chồng
        - Chủ thể của thỏa thuận tiền hôn nhân phải có năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch được xác lập và giao kết trên cơ sở tự nguyện. Đối tượng chủ thể của hợp đồng này đặc biệt hơn so với đối tượng chủ thể của hợp đồng truyền thống. Điểm đặc biệt nằm ở chỗ hai bên ký kết hợp đồng, trong đó một bên là nam và một bên là nữ. Hai chủ thể này phải vừa đáp ứng điều kiện về chủ thể theo quy định chung của Bộ luật Dân sự 2015 vừa đáp ứng điều kiện về chủ thể do Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định.
       - Các điều khoản cơ bản của hợp đồng: tài sản được xác định là tài sản chung, tài sản riêng của vợ, chồng; quyền, nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài sản chung, tài sản riêng và giao dịch có liên quan; tài sản để đáp ứng nhu cầu cơ bản của gia đình; trách nhiệm của vợ, chồng đối với các khoản nợ cá nhân; điều kiện, thủ tục và nguyên tắc chia tài sản khi chấm dứt chế độ sở hữu; hoặc nội dung khác có liên quan.
      - Nội dung của hợp đồng phải tuân thủ quy định về điều kiện có hiệu lực của hợp đồng tại Bộ luật dân sự 2015; không vi phạm các Điều 29, 30, 31, 32 của Luật hôn nhân và gia đình 2014 và các quy định khác của pháp luật có liên quan; không trái đạo đức xã hội.

     2.2 Đặc điểm về hình thức:

      - Trường hợp lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận thì thỏa thuận này phải được lập thành văn bản có công chứng tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
      - Khi thực hiện tài sản theo thỏa thuận mà có vấn đề vợ chồng chưa thỏa thuận hoặc chưa thỏa thuận rõ ràng thì áp dụng quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình và quy định tương ứng của chế độ tài sản theo pháp luật.
      - Vợ chồng có quyền sửa đổi, bổ sung thỏa thuận về tài sản. Trường hợp sửa đổi phải được lập thành văn bản có công chứng tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

    2.3 Hợp đồng tiền hôn nhân vô hiệu trong các trường hợp sau:

      - Không tuân thủ điều kiện có hiệu lực của giao dịch tại Bộ luật dân sự 2015 và các luật khác có liên quan;
      - Vi phạm nguyên tắc chung về chế độ tài sản của vợ, chồng;
      - Vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng trong việc đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình
      - Vi phạm giao dịch liên quan đến nhà là nơi ở duy nhất của vợ chồng;
      - Vi phạm giao dịch với người thứ ba ngay tình liên quan đến tài khoản ngân hàng, tài khoản chứng khoán và động sản khác mà theo quy định của pháp luật không phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng;
     - Nội dung của thỏa thuận vi phạm nghiêm trọng quyền được cấp dưỡng, quyền được thừa kế và quyền, lợi ích hợp pháp khác của thành viên khác của gia đình.

3. Ý nghĩa của hợp đồng tiền hôn nhân

   ​​​​​​- Việc thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ, chồng khi kết hôn nhằm phân định một cách công bằng tài sản chung, tài sản riêng, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên là nguyện vọng chính đáng nhằm bảo vệ tối đa lợi ích tài chính mỗi bên;
   - Điều này giúp giảm bớt những kiện tụng không đáng có và cũng là cơ sở để Tòa án giải quyết ly hôn một cách nhanh chóng, công bằng. 
   - Vợ, chồng trong hoạt động kinh doanh có thể tự chủ về tài chính, tránh những rủi ro có thể ảnh hưởng đến kinh tế chung của gia đình.
   - Không chỉ có ý nghĩa đối với vợ, chồng mà thỏa thuận tiền hôn nhân còn có ý nghĩa đối với người thứ ba, giúp bảo vệ quyền và lợi ích của người thứ ba và những người có liên quan về chế độ tài sản của vợ, chồng khi vợ, chồng tham gia khi giao dịch dân sự

Như vậy, nội dung của khoản 1 Điều 28 và Điều 47 Luật hôn nhân và gia đình 2014 cho phép vợ, chồng được quyền lựa chọn áp dụng chế độ tài sản theo theo thỏa thuận. Việc xác lập hợp đồng tiền hôn nhân là cơ sở để các cá nhân tự do thực hiện các quyền tài sản của cá nhân đối với tài sản của mình mà vẫn bảo đảm lợi ích chung của gia đình.